როგორ დავეხმაროთ თინეიჯერს “ცუდი” ნიშნის გამოსწორებაში?
თუ შენც უამრავი სხვა მშობელივით გიჭირს შენი შვილის აკადემიურიად მოტივირება, ეს ბლოგ-პოსტი შენთვისაა!
აქ ყველა ხშირად დასმულ კითხვას გავცემთ პასუხს: რა შეიძლება იდგეს ამ “ცუდი” ნიშნების უკან და როგორ უნდა მოვიქცეთ იმისთვის, რომ გულწრფელი მოტივაცია გავუჩნოთ თინეიჯერ მოზარდს.
მშობლებს, რომლებსაც უცდიათ თინეიჯერისთვის პრივილეგიების შეზღუდვა, მისი დასჯა, ან დაჯილდოვება, იციან რომ ეს მეთოდები ხანგრძლივ პერსპექტივაში ვერ ამართლებს.
ეს მეთოდები ხელს უწყობს ბავშვისთვის ძალაუფლებაზე არაჯანსაღი წარმოდგენის შექმნას და რთული ურთიერთობების ჩამოყალიბებას.
როგორ დავეხმაროთ შვილებს საკუთარი თავის საუკეთესო ვერსიის აღმოჩენაში ისე, რომ არ გამოვიწვიოთ საზიანო გვერდითი მოვლენები?
გთავაზობთ ბევრი კვლევითა და პრატქიკით გამართლებულ მეთოდებს:
პირველ რიგში, რაც უნდა ვიცოდეთ, მოტივაცია ორი სახისაა: შინაგანი და გარეგანი. შინაგანი მოტივაცია ბუნებრივად ჩნდება ხალისისა და საკუთარი შესაძლებლობების რწმენის ხარჯზე. მაგალითად, ვთამაშობ, იმიტომ რომ თამაში მეხალისება და მოტივაციაც ბუნებრივად მაქვს.
გარეგანი მოტივაცია გულისხმობს აქტივობის შესრულებას, არა მისი თანდაყოლილი სიამოვნებისთვის, არამედ ცალკეული შედეგის მისაღწევად. მაგალითად, დიეტაზე ვარ არა იმიტომ რომ დიეტა სახალისოა, არამედ იმიტომ რომ მინდა კარგად გამოვიყურებოდე და სწორედ ეს სამომავლო შედეგია მოტივატორი.
არ სცადო დასჯა ან დაჯილდოება მოტივაციის ზრდის მიზნით
ხშირად, როცა ბავშვი იღებს არადამაკმაყოფილებელ შეფასებას სკოლაში, მშობელიც ისტრესება. შედეგად, საკუთარ თავსა თუ შვილზე ზრუნვის მიზნით თავს ვალდებულად თვლის, სიტუაციის გამოსასწორებლად იმოქმედოს.
ძალიან ხშირად ეს ქმედება არის სასჯელთან ან წახალისების მიზნით ჯილდოსთან დაკავშირებული. სამწუხაროდ, არცერთი ეს მეთოდი არ არის ეფექტური გრძელვადიან პერსპექტივაში.
მუქარისა და ქრთამის გამოყენება მოტივაციისთვის არ არის კარგი სტრატეგია, თუ გსურთ, რომ თქვენმა შვილმა სკოლაში კარგად ისწავლოს.
დასჯა და ჯილდოები გარეგან მოტივაციას იწვევს.
კვლევა აჩვენებს, რომ გარეგანი მოტივატორები კონტრპროდუქტიულია მოზარდების მოტივაციისთვის, რადგან ისინი ხელს უშლის თქვენი შვილის შინაგან მოტივაციის სტიმულირებას. ფიზიკური დასჯა კიდევ უფრო უარესია. ეს არ ეხმარება მათ მაღალი ქულების მიღებაში და კვლევებით დადასტურებულია, რომ ზიანს აყენებს თქვენი ბავშვის განვითარებას.
შეიძლება დროებით შედეგებს მიაღწიოთ, რადგან თქვენს შვილს სურს თავიდან აიცილოს დასჯა ან მიიღოს ჯილდოები. მაგრამ აქ პრობლემა იმაში მდგომარეობს რომ არასწორად ვუხსნით მიზეზ-შედეგობრივ კავშირს. იმიტომ კი არ უნდა ისწავლოს რომ შემდეგ კომპიუტერული თამაშებით გაერთოს, ან იმიტომ რომ ტელეფონის წართმევის ეშინოდეს, არამედ რეალური მიზნისთვის. მაგალითად, მომავალში კარგ უნივერსიტეტში ჩაბარებასა და საყვარელი პროფესიის ძიებას უნდა ემსახურებოდეს მისი შრომა.
მოზარდი, რომელიც შინაგანად მოტივირებულია, სწავლობს, რადგან მას სიამოვნებს პროცესი, და არ ამოძრავებს ჯილდოები ან თავიდან სასჯელის აცილება. როდესაც ბავშვებს აქვთ სწავლის შინაგანი მოტივაცია, მათ აქვთ უფრო დიდი შანსი გამოასწორონ თავიანთი ნიშნები.
მშვიდად ესაუბრეთ “ცუდი” ნიშნების მიზეზზე
მშობლებს ხანდახან გვაქვს “ვარაუდები”, რომლებიც უმეტსწილად არასწორი აღმოჩნდება ხოლმე.
თუ ჩვენი შვილები დიდ დროს ატარებენ ვიდეო თამაშებით გართობაში, მაშინვე შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ცუდი აკადემიური მოსწრება მოდის ძალიან ბევრი ვიდეო თამაშებისგან.
თუ ჩვენი შვილები უმაქნისებად გვეჩვენებიან და ცდილობენ საშინაო დავალებას თავი აარიდონ, შეიძლება ვიფიქროთ, რომ სიზარმაცეა მიზეზი.
მაგრამ რა ხდება მაშინ, თუ ბავშვს გაუაზრებლად აწუხებს შფოთვა და უჭირს საშინაო დავალებების ან გამოცდების ჩაბარება? ვიდეო თამაშები შეიძლება იყოს გზა, რითიც ქვეცნობიერად უმკლავდებიან ფსიქიკური ჯანმრთელობის გამოწვევებს.
რა ხდება, თუ ბავშვს აქვს მსუბუქი სწავლის უნარის დაქვეითება ან ADHD (ყურადღების დეფიციტის ჰიპერაქტიურობის აშლილობა), რომელიც უხილავია სხვებისთვის? ისინი ვერ ასწრებენ სწავლას და, შესაბამისად, ხდებიან არამოტივირებულები, ხოლო მოტივაციის ნაკლებობა სიზარმაცედ გვეჩვენება.
სანამ მიზეზს არ ჩავუღრმავდებით და არ ვისაუბრებთ, ვერ გავიგებთ, რამ გამოიწვია ცუდი აკადემიური მოსწრება.
ასე რომ, პირველი ნაბიჯია მშვიდად განიხილოთ თქვენს მოზარდთან, თუ რატომ მიიღო მან ეს შეფასება, ვარაუდების ან ბრალდებების გარეშე.
დაიწყეთ შემდეგი კითხვების დასმით მშვიდი, მეგობრული და არადამადანაშაულებელი ტონით:
- გიჭირს ამ საკითხის გაგება?
- გიჭირს მასალების დამახსოვრება?
- ძალიან ნერვიულობ გამოცდებზე, რომ კარგად ჩააბარო?
- გიჭირს კლასში ფოკუსირება?
- არ გაქვს საკმარისი დრო სწავლისთვის?
- ძალიან ბევრი სასკოლო სამუშაო გაქვს? ძალიან მოსაწყენია?
ნუ დაიწყებთ ამ კითხვებს დასმას სიტყვა “რატომ”-ს გამოყენებით. ეს უფრო დამადანაშაულებელი ფორმაა. ბავშვისთვის პასუხის გაცემაც უფრო რთული გახდება. კითხვა-პასუხის პროცესი, თანდათან გადაიტანეთ დიალოგში.
ასევე, კარგი იქნება თუ გაესაუბრებით ბავშვის მასწავლებელს ან დამრიგებელს.
განაგრძეთ მშვიდად გამოკვლევა, რათა იპოვოთ ძირითადი პრობლემა.
დაეხმარეთ გეგმის შედგენაში
პრობლემიდან გამომდინარე, დაეხმარეთ თქვენს მოზარდს შეადგინოს სამოქმედო გეგმა. ეს უნდა იყოს გეგმა, რომლისაც სჯერა თქვენს შვილს და ფიქრობს, რომ თავს გაართმევს.. ნუ ეცდებით თქვენი იდეების თავზე მოხვევას. მოზარდს თავად უნდა სჯეროდეს, რომ პროცესს თავად მართავს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ის მარცხისთვისაა განწირული. მაგრამ თქვენ მეგობრულად შეგიძლიათ შესთავაზეთ შესაძლო გამოსავლები. Აი ზოგიერთი მაგალითი.:
- თუ დროის გადანაწილების პრობლემა გაქვს, როგორ ფიქრობ, დაგეხმარება ზედმეტი დროის დახარჯვა კლასგარეშე აქტივობებში?
- თუ შენ უკვე ცადე შენი მაქსიმუმის გაკეთება, ალბათ ძალიან დაგეხმარება დამატებითი დახმარება და ახალი უნარების სწავლა რომელიმე მეგობრის ან სკოლის მასწავლებლის რჩევით.
- თუ კლასში კონცენტრირება რთულია, გინდა დავგეგმოთ შეხვედრა სკოლის წარმომადგენელთან და გავესაუბროთ?
ნება მიეცით თქვენს მოზარდს შეიმუშაოს საკუთარი გეგმა თქვენი ხელმძღვანელობით, ეს ეხმარება მათ აკონტროლონ საკუთარი განათლება. თინეიჯერები მოტივირებულნი არიან, როცა გრძნობენ, რომ მათი ქმედებები მათი არჩევანია.
გარდა ამისა, ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, რომ ისინი საკუთარი თავისთვის სწავლობენ და არა მშობლებისთვის. განათლების ღირებულების გააზრება მათ ეხმარება გაზარდონ შინაგანი მოტივაცია, რაც ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია უმაღლესი ქულების მისაღებად.
აუხსენი მართლა რა მოჰყვება “ცუდ” ნიშნებს
როდესაც ცუდი ნიშნის სანაცვლოდ ჩვენ ვსჯით, ჩვენ ვაშორებთ ჩვენს მოზარდებს რეალობას. ცუდი მოსწრება არ ნიშნავს iPhone-ის დაკარგვას. ცუდი აკადემიური მოსწრება რეალურად დააზარალებს მათ საუნივერსიტეტო აპლიკაციას და მათ მომავალს.
თუ ჩვენ განვაგრძობთ ყალბი შედეგებით შეშინებას ან წახალისებას, ისინი გააგრძელებენ ჩვენთან ბრძოლას იმის ნაცვლად, რომ გააცნობიერონ რა არის რეალური პრობლემა. შედეგის უკეთ გააზრება, მნიშვნელოვანი ნაბიჯია, რომ მიხვდნენ თუ რატომ სჭირდებათ მათ სწავლა და რატომ უნდა იყვნენ უკეთესი მოსწავლეები.
როდესაც თქვენი შვილი გეგმიდან გადაუხვევს, შეახსენეთ მას რეალური შედეგის შესახებ, რომელიც გავლენას მოახდენს მის მომავალზე. შედეგების დავიწყება ადვილია, როდესაც მომავალი ჯერ კიდევ შორია. თუ დაავიწყდება, საუკეთესო გზაა ნაზად და მეგობრულად შეახსენოთ შედეგი.
შესთავაზეთ დახმარება კონტროლის ნაცვლად
მშობლებისთვის ხშირად უფრო მარტივია მეტად ჩაერთონ თავიანთი მოზარდის განათლებაში ან უფრო მკაცრები გახდნენ. თუმცა, ავტონომიის მხარდამჭერი გარემოს უზრუნველყოფა გადამწყვეტია შინაგანი მოტივაციის განვითარებისთვის.
დამოუკიდებლობის მხარდამჭერ ოჯახში გაზრდილ ბავშვებს აქვთ უფრო ძლიერი ფსიქიკური ჯანმრთელობა და უკეთესი ნიშნები სკოლაში.
მშობლები, რომლებიც მხარს უჭერენ და აძლევენ ავტონომიას შვილებს, აღიარებენ თავიანთი შვილების პერსპექტივებს, აძლევენ მათ არჩევანის გაკეთების საშუალებას და არ ცდილობენ მათ კონტროლს. ისინი მოქნილები არიან და აწვდიან გონივრულ დასაბუთებას ბავშვებს.
და საპირისპიროდ, მოზარდები, რომლებსაც მაკონტროლებელი მშობლები ჰყავთ, თავს უძლურად გრძნობენ, ფიქრობენ რომ არ აქვთ კონტორლი საკუთარ ცხოვრებაზე. ისინი არ არიან მოტივირებულები და არ სურთ დიდი ძალისხმევის დახარჯვა სკოლაში.
გააძლიერე შვილთან ურთიერთობა
მშობლისა და შვილის მყარმა ურთიერთობამ შეიძლება გააძლიეროს თქვენი მოზარდის შინაგანი მოტივაცია.
როდესაც თქვენი შვილი გრძნობს, რომ მიღებულია თქვენგან, მას აქვს მიმღებლობა გაიზიაროს თქვენი ღირებულებები. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თუ თქვენ აფასებთ განათლებას, მათაც სურთ იგივე გააკეთონ.
თქვენს შვილთან პოზიტიური ურთიერთობისა და დიალოგის შენარჩუნება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რადგან თქვენ გახდებით მათი მამოძრავებელი ძალა აკადემიური მოსწრების გაუმჯობესებისთვის. ეს არის კიდევ ერთი მიზეზი, რის გამოც დასჯა არ დაეხმარება თქვენს შვილს აკადემიური წარმატების მიღწევაში.
მკაცრი სიყვარული არ იწვევს მოტივაციას და ის მხოლოდ ზიანს აყენებს მშობლისა და შვილის ურთიერთობას.
ამის ნაცვლად, გამოიყენეთ პოზიტიური მიდგომით აღზრდაში, რათა თქვენი შვილი წარმატებული იყოს,თქვენ კი უზომოდ ბედნიერი და ამაყი.
დაბოლოს, უნდა გვახსოვდეს აკადემიური მოსწრება არ განსაზღვრავს ბავშვის სიკარგეს.
განათლება მნიშვნელოვანია, მაგრამ ეს არ არის ერთადერთი, რაც დიდ როლს თამაშობს ბავშვის წარმატებასა თუ ჯანსაღ განვითარებაში. თქვენს მოზარდთან ძლიერი კავშირის ქონა ისეთივე მნიშვნელოვანია, თუ უფრო მეტადაც არა, ვიდრე 10-იანების მიღება.